Tín ngưỡng dân gian

Hình tượng con khỉ trong văn hóa Việt Nam

Có lẽ từ khởi thủy vũ trụ, tạo hóa đã ban cho loài vật này những đặc tính tinh khôn, nhanh nhạy, giàu tình cảm như con người vậy. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, con Khỉ đã trở thành một hình tượng trong văn hóa Việt. Trong 12 con giáp, Thân là con Khỉ đứng hạng thứ 9 của 12 con vật trong Thập nhị Địa chi.

Xem chi tiết

Mẫu Po Inư Nưgar trong tâm thức người Chăm

Thờ Mẫu là tín ngưỡng dân gian của cư dân nông nghiệp, có giá trị văn hóa tinh thần cao đẹp của các dân tộc Việt Nam. Đối với người Chăm, Nữ thần Po Inư Nưgar là biểu tượng linh thiêng nhất về Mẹ. Ngày nay các huyền thoại, truyền thuyết, kiến trúc, lễ hội…về Nữ thần vẫn còn tồn tại và in đậm trong đời sống nhân dân.

Xem chi tiết

Tục thờ Ông Địa của cư dân Nam Bộ

Trong văn hóa tín ngưỡng của cư dân Nam Bộ, Ông Địa có thể coi là vị thần “bình dân” nhất trong các vị thần. Tục thờ Ông Địa ở nơi đây mang rất nhiều nét độc đáo.

Xem chi tiết

Độc đáo nghệ thuật “Nói lý, hát lý” của đồng bào Cơ Tu

Nói lý, hát lý là một trong những hình thức tự sự dân gian đặc sắc và độc đáo, tồn tại từ thời xa xưa, không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Cơ Tu, tỉnh Quảng Nam. Đây là hình thức nghệ thuật ứng khẩu kết hợp giữa nói với hát, thường được các già làng, những người lớn tuổi trong làng sử dụng để chuyển tải tâm tình, cách ứng xử với nhau trong đời sống.

Xem chi tiết

Lễ Panh Kom San Srok của đồng bào Khmer

Lễ Panh Kom San Srok (Lễ cầu an) của đồng bào dân tộc Khmer, được diễn ra vào những ngày sau Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây, tức vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4 Âm lịch. Tuy không phải là ngày lễ lớn, nhưng Lễ cầu an đã thể hiện được nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Khmer sinh sống lâu đời tại vùng sông nước Đồng bằng sông Cửu Long.

Xem chi tiết

Nguồn gốc Mẫu Thượng Thiên – Mẫu Cửu Trùng Thiên – Mẫu đệ nhất

Mẫu Thượng Thiên tên đầy đủ là Mẫu đệ nhất Thượng Thiên, bà có tên gọi khác là Mẫu Cửu Trùng Thiên hay Cửu Trùng Thiên Thanh Vân Công chúa. Bà là một trong 3 vị Tam Tòa Thánh Mẫu trong Tứ Phủ.

Xem chi tiết

Cúng giỗ trường hợp người chết yểu

Những người chết đã đến tuổi thành thân, nhưng khi chết chưa có vợ hoặc mới có con gái, chưa có con trai, hoặc đã có con trai nhưng ít lâu sau con trai cũng chết, trở thành phạp tự (không có con trai nối giỏi).

Xem chi tiết

Tục thờ cúng vía lúa của người Dao

Từ xưa, trong quan niệm của người Dao cũng như nhiều dân tộc khác ở Việt Nam thì vạn vật từ con người, cỏ cây, muông thú, đến đồ vật đều có hồn vía. Tuy nhiên, sự coi trọng hồn vía của vạn vật có lẽ được thể hiện rõ nhất trong cộng đồng người Dao qua tín ngưỡng và nghi lễ thờ cúng.

Xem chi tiết

Dạng thức thờ Mẫu ở Trung Bộ

Dạng thức thờ Mẫu Trung Bộ phân bố chủ yếu từ phía nam Hải Vân cho tới Ninh -Bình Thuận cựa nam Trung Bộ, còn Bắc Trung Bộ tục thờ mẫu cơ bản thuộc dạng thức Bắc Bộ. Đặc trưng cơ bản của dạng thức này là tín ngưỡng thờ Mẫu không có sự hiện diện của Mẫu Tam phủ, Tứ phủ mà chỉ có lớp thờ Nữ thần và Mẫu thần.

Xem chi tiết

Dạng thức tín ngưỡng thờ Mẫu ở Bắc Bộ

Mô hình tổng quát tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam gồm 3 lớp kế tiếp và có mối liên hệ hữu cơ với nhau, đó là: Nữ thần, Mẫu thần và Mẫu tam phủ, Tứ phủ.

Xem chi tiết

Các vị thần dân gian trong ngôi chùa Việt ở Tây Ninh

Trong quá trình Nam tiến, “hành trang” các lưu dân mang theo còn có tín ngưỡng dân gian, những vị thần bảo hộ cho người đi mở cõi, cho vùng đất nơi họ định cư, lập nghiệp.

Xem chi tiết

Cúng giỗ những người mất tích

Vì những lý do nào đó, một số người bỏ nhà đi tha phương cầu thực, không trở về, và trong gia đình không ai biết tin tức nơi ăn chốn ở của họ. Những người bị chết đường chết chợ, hoặc bỏ mạng ở trận mạc, không một ai biết tung tích, …Tất cả những trường hợp đó đối với gia đình được coi là mất tích. Mất tích tức là chết.

Xem chi tiết

Tục thờ cúng của người Xtiêng

Theo tâm linh của người Xtiêng thì khi người chết linh hồn sẽ trở về với rừng thiêng và vẫn “sống” như lúc chưa chết, chỉ có điều mắt người thường không nhìn thấy, song họ (linh hồn) vẫn thỉnh thoảng trở lại sóc để thăm thân nhân, người làng, vì lẽ đó mà người ta vẫn thờ cúng lâu dài. Có một điều là họ thờ chung tất cả mọi người đã khuất trong gia đình một bát hương.

Xem chi tiết

Lễ cúng cắt ngà voi của người M’nông

Từ xưa đến nay, người M’nông thường thích nuôi voi đực hơn voi cái. Thực tế, nuôi voi đực sẽ cắt được ngà, vài ba năm sẽ cắt được cặp ngà. Một cặp ngà đổi được một con voi con. Một đời voi đực sẽ cắt được hàng chục lần cặp ngà và trị giá bằng hàng chục con voi con và sẽ mang lại cho gia chủ nhiều của cải.

Xem chi tiết

Nhập trạch – Nghi lễ cổ truyền của người Việt

Lễ nhập trạch (lễ dọn về nhà mới, có thể là nhà tự xây cất, hoặc nhà mới mua), là một nghi lễ quan trọng trong nghi lễ cổ truyền của người Việt.

Xem chi tiết

Lễ cúng Thần Thổ địa của người Kháng

Nghi lễ cúng Thần Thổ địa tiếng dân tộc Kháng có tên là “Mừ té mà ngặt tia”. Theo quan niệm của đồng bào, trong năm, nhất định phải tổ chức nghi lễ trên hai lần, nếu vì lý do nào đó không thực hiện được thì năm đó, cuộc sống dân làng sẽ khó khăn, mùa màng thất bát, con người đau ốm, lợn, gà khó nuôi…

Xem chi tiết

Tín ngưỡng thờ cúng giỗ họ

Đã bao thế kỷ trôi qua, cung cách và quan niệm thờ phụng tổ tiên của người Việt Nam xét theo góc độ nào đó đã có nhiều thay đổi nhưng ý nghĩa lớn nhất thì vẫn giữ nguyên. Người Việt Nam coi việc thờ phụng tổ tiên là một trong những nguyên tắc đạo đức làm người. Đó là hình thức thể hiện sự hiếu thuận và lòng biết ơn của con cháu đối với các bậc sinh thành.

Xem chi tiết

Tục thờ Mộc tinh

Mộc tinh là tinh của những cây lớn mọc ở những vườn rộng, nhất là những cây cổ thụ. Nhiều người sau khi mua được nhà cửa, có vườn rộng, trong vườn lại có nhiều cây cối, cây ăn quả, đặc biệt là những cây cổ thụ. Khi dọn đến ở gặp phải một vài trở ngại, tai ương, người xưa cho là tại những cây cổ thụ có thần và vị thần này đang ra uy để chứng tỏ sự hiện diện của mình.

Xem chi tiết

Nghệ thuật múa rối nước - nét văn hóa chỉ có duy nhất ở Việt Nam

Múa rối nước là nghệ thuật dân gian độc đáo ra đời từ rất lâu và chỉ có duy nhất ở Việt Nam. Trải qua một thời gian dài hình thành và phát triển, trò múa rối nước dần trở thành một thú vui tao nhã của người Việt trong các dịp lễ hội. Từ tạo hình các con rối đến các làn điệu đã góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng và trở thành niềm tự hào của Việt Nam trên trường quốc tế.

Xem chi tiết

Hệ thống thần linh Tam phủ, Tứ phủ

Đạo Mẫu Tam phủ, Tứ phủ hình thành và phát triển trên nền tảng thờ Nữ thần và Mẫu thần, nhưng sau khi đã hình thành rồi thì Đạo Mẫu Tam phủ, Tứ phủ lại tác động ảnh hưởng theo xu hướng “Tam phủ, Tứ phủ hóa” tín ngưỡng thờ Nữ thần và Mẫu thần bản địa. Điều này chúng ta thường thấy khá phổ biến ở các đền, miếu thờ Nữ thần và Mẫu thần, thể hiện cách phổi thờ, các hình thức trang trí, tranh tượng, các lễ vật, tục hát chầu văn…

Xem chi tiết

Viện nghiên cứu
Văn hoá Tín ngưỡng Việt Nam

Văn phòng đại diện phía Nam

Tín ngưỡng dân gian

Hình tượng con khỉ trong văn hóa Việt Nam

Mẫu Po Inư Nưgar trong tâm thức người Chăm

Tục thờ Ông Địa của cư dân Nam Bộ

Độc đáo nghệ thuật “Nói lý, hát lý” của đồng bào Cơ Tu

Lễ Panh Kom San Srok của đồng bào Khmer

Nguồn gốc Mẫu Thượng Thiên – Mẫu Cửu Trùng Thiên – Mẫu đệ nhất

Cúng giỗ trường hợp người chết yểu

Tục thờ cúng vía lúa của người Dao

Dạng thức thờ Mẫu ở Trung Bộ

Dạng thức tín ngưỡng thờ Mẫu ở Bắc Bộ

Các vị thần dân gian trong ngôi chùa Việt ở Tây Ninh

Cúng giỗ những người mất tích

Tục thờ cúng của người Xtiêng

Lễ cúng cắt ngà voi của người M’nông

Nhập trạch – Nghi lễ cổ truyền của người Việt

Lễ cúng Thần Thổ địa của người Kháng

Tín ngưỡng thờ cúng giỗ họ

Tục thờ Mộc tinh

Nghệ thuật múa rối nước - nét văn hóa chỉ có duy nhất ở Việt Nam

Hệ thống thần linh Tam phủ, Tứ phủ