banner 728x90

Truyền thuyết về điện thờ Thánh Mẫu ở Huế

28/08/2024 Lượt xem: 2915

Trong các triều đại phong kiến Việt Nam thì triều Lê – Trịnh, nhà Nguyễn gắn bó với tín ngưỡng thờ Mẫu khá mật thiết. Tương truyền, ngay sau khi Gia Long diệt Tây Sơn và lên ngôi vua, Gia Long đã di kinh lý ngược dòng sông Hương và đã có sự ứng nghiệm về sự trợ giúp của Thánh Mẫu. Truyền thuyết kể rằng, một lần vua Gia Long đi ngang quan núi Ngũ Phụng, ông được dân làng dâng chén ngọc uống trà, nhưng lại bị tuột khỏi tay rơi xuống sông, bất giác nhà vua giật mình, coi đó là điềm ứng nên đã khấn xin nữ thần tìm lại chén ngọc. Khi Gia Long xuôi thuyền về Huế, ngang qua núi Ngọc Trản có dáng hình sư tử, nhìn xuống sông bên mạn thuyền thấy chén ngọc đang trôi theo. Vua Gia Long liền đặt tên cho núi là núi Hoàn Chén (sau này gọi là Ngọc Trản, Hoàn Chén) và sức cho bộ lễ xây điện thờ Thánh Mẫu Thiên Ya Na.

Cũng theo truyền thuyết, vua Gia Long đã từng gặp Mẹ trời ở núi Thiên Mụ bên Hương Giang. Lúc đó bà hiện thân là Bà già bán nước bên đường. Bà đã trao cho nhà vua nắm hương đang cháy và mách nhà vua đi xuôi về hạ nguồn sông Hương, mỗi bước chân lại cắm một nén nhang, khi nào đến nén nhang cuối cùng thì là nơi lập kinh đô, đó là kinh đô Huế ngày nay.

Lễ rước Thánh Mẫu tại Lễ hội điện Huệ Nam ở Huế 

Các đời vua sau, đặc biệt là vua Đồng Khánh, mặc dù là con thứ phi nhưng do cầu Mẫu phù trợ nên được ngôi đế vương. Mặc dù ông chỉ tại vị được 3 năm nhưng vua Đồng Khánh đã bỏ tiền tài ra xây cất, tu sửa điện Hòn Chén, đổi tên là điện Huệ Nam (tức ân huệ của Mẫu ở phương nam). Sau này khi ông mất, người ta tôn ông vào hàng Thất Thánh và đi theo hầu cận Mẫu. Từ đó trở đi việc tế lễ ở điện Huệ Nam đều do bộ Lễ trong triều trông coi lo liệu. Đến đời vua Bảo Đại, đức Từ Cung là Mẫu Hậu rất sùng bái Thánh Mẫu, đã để công sức, tiền bạc lo liệu cho điện Huệ Nam. Bà cũng cúng vào điện nhiều đồ vàng bạc. Tương truyền, vua Bảo Đại và Nam Phương Hoàng Hậu đã đi cầu tự Mẫu ở Sòng Sơn, sinh ra hoàng tử Bảo Long, sau này để trả ơn Thánh Mẫu, nhà vua và hoàng hậu đã chi tiền và sai Hội Sơn Nam thờ Mẫu ở Huế ra Phủ Dày xây dựng làng Mộ Mẫu, một công trình kiến trúc nghệ thuật đẹp nhất trong quần thể các di tích ở đây.

Những Thanh đồng ở Huế có gốc tích từ Nam Định quê Mẫu, đã thành lập Hội Sơn Nam và đến năm 1955, Hội Sơn Nam được phép của chính phủ đổi tên thành “Tiên Tiên Thánh Mẫu giáo Trung Việt”, hoạt động trên toàn cõi Trung Kỳ, trụ sở đặt tại Huế. Cũng thời kỳ đó tại Đà Lạt, những thanh đồng đạo quan được phép thành lập Hội Thánh Mẫu Nam Việt. Tới 1973, hai hội này đã thống nhất thành “Việt Nam Thánh Mẫu Hội”, hoạt động trên toàn cõi Việt Nam Cộng hòa. Tuy nhiên đến 1975 nam bắc thống nhất, về hình thức các hội này chấm dứt hoạt động.

Ban Nghiên cứu VHTN phía Nam

 

 

 

Tags:

Bài viết khác

Những loại hoa, quả nên thắp ngày Tết Đoan Ngọ

Chọn đúng hoa, chọn kỹ quả vào ngày Tết Đoan Ngọ không chỉ để dâng lên tổ tiên mà còn thể hiện sự hiểu biết, giữ gìn nếp nhà và bản sắc truyền thống giữa nhịp sống hiện đại.

Đền thờ Mẫu - Chốn linh thiêng ở kỳ quan Đèo Ngang

Nằm trên hành trình thiên lý Bắc – Nam, Đền thờ Mẫu Liễu Hạnh đã trở thành điểm đến tâm linh đầy huyền bí. Qua bao cuộc biến thiên, tích xưa “Công chúa Quỳnh Hoa giáng trần giúp dân bản tránh khỏi nạn dịch, xua đuổi thú dữ, dạy người trồng lúa…” vẫn trường tồn ở vùng đất sơn thủy hữu tình này.

Cúng, khấn, vái và lạy trong nghi lễ thờ cúng

Khi cúng thì chủ gia đình phải bầy đồ lễ cùng với hoa quả theo nguyên tắc “đông bình tây quả,” rượu, và nước. Sau đó, phải đốt đèn (đèn dầu, đèn cầy, hay đèn điện), thắp nhang, đánh chuông, khấn, và cúng trước rồi những người trong gia đình theo thứ tự trên dưới cúng sau. Nhang (hương) đèn để mời và chuông để thỉnh tổ tiên. Khi cúng thì phải chắp tay đưa lên ngang trán khấn. Khấn là lời trình với tổ tiên về ngày cúng liên quan đến tên người quá cố

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương: Bản sắc văn hóa của người Việt Nam

Việc thờ cúng Hùng Vương đã ăn sâu, lan tỏa rộng khắp, nơi đâu có người Việt sinh sống thì tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên - thờ các vua Hùng được người Việt tôn vinh và thờ tự.

Nhạc cụ truyền thống trong hát Chầu Văn

Hát Chầu văn hay còn được gọi là hát văn hay hát hầu đồng là một loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền và một phần tín ngưỡng thờ Mẫu của văn hóa Việt Nam. Đây là hình thức lễ nhạc gắn liền với nghi thức hầu đồng của tín ngưỡng Tứ phủ (tín ngưỡng thờ Mẫu) và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuần), một tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Nét văn hóa tâm linh trong kiến trúc nhà thờ họ

Kiến trúc nhà thờ họ là biểu tượng vật chất đậm nét văn hóa phi vật thể của các tộc họ ở Việt Nam. Đây là nơi lưu giữ giá trị, tổ chức, quan hệ, và thành tựu của mỗi dòng tộc qua nhiều thế hệ. Theo truyền thống, nhà thờ họ thường được xây dựng theo cấu trúc đơn giản nhưng hài hòa, mang đậm nét riêng của văn hóa dân gian.

Vai trò và ý nghĩa của nhà thờ họ tại Việt Nam

Nhà thờ tổ hay từ đường là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ.

Tứ quý trong tranh dân gian Đông Hồ

Tranh Tứ quý thuộc loại tứ bình (bốn bức) khổ lớn, vẽ cảnh tứ thời: Xuân, hạ, thu, đông. Mỗi mùa có một loài cây, loài hoa đặc trưng. Mùa xuân: hoa mai, hoa lan, hoa đào. Mùa hạ: hoa sen, hoa hồng, hoa lựu. Mùa thu: hoa cúc, hoa phù dung. Mùa đông: cây trúc, cây thông (tùng).
Top