Từ xa xưa, con người luôn tin vào sức mạnh của thần linh để cầu chúc cho niềm vui, tuổi thọ và sức khỏe. Đặc biệt, tượng Phúc - Lộc - Thọ luôn được tôn thờ để gắn kết với những điều tốt đẹp này.
Phúc - Lộc - Thọ là ba vị thần trên bầu trời được thể hiện dưới hình ảnh ba ông già, tạo sự gần gũi với con người. Theo quan niệm, nơi có sự hạnh phúc, thịnh vượng và trường thọ tỏa sáng, mọi việc sẽ diễn ra thuận lợi. Ba vị thần này thường được tôn thờ trong tranh Tết: Ông Phúc bế trẻ em, tượng trưng cho sự may mắn trong việc có con cái và sự thành công, ông Lộc mặc trang phục sang trọng, cầm gậy Như Ý, tượng trưng cho sự thăng tiến, giàu có và phú quý, ông Thọ cầm quả đào trường thọ, nụ cười hạnh phúc, tượng trưng cho sức khỏe và sự trường thọ. Trong ba ông, ông Phúc ban đầu là Thần Tài, nhưng vì là một bộ ba, ông Lộc và ông Thọ cũng được tôn thờ chung.
Ông Phúc là sao Thái Tuế, tức là sao Mộc, thường cầm chữ “Phúc” trên tay hoặc bế một đứa trẻ. Có một truyền thuyết kể rằng vào thời Đường, có một người lùn ở Đạo Châu và Đường Đức Tông thấy thú vị nên ra lệnh cống nạp một số nô lệ vào cung mỗi năm để giải trí cho ông ta. Dương Thành, thống đốc Đạo Châu đã yêu cầu nhà vua bãi bỏ lệnh cống nạp, người dân Đạo Châu biết ơn lòng tốt của Dương Thành và tin rằng ông là một ngôi sao may mắn giáng trần, nên họ tôn thờ ông từ thế hệ này sang thế hệ khác và ông trở thành hiện thân cụ thể của phước lành.
Ông Lộc là người cầm giữ tài lộc, được hiểu ngày nay là sự thăng chức và phú quý. Thời xưa, việc thi cử là để tuyển chọn nhân tài phục vụ triều đình. Muốn thay đổi vận mệnh và đạt được tài lộc, con người phải thông qua việc thi cử để trở thành quan chức, có lương hậu hĩnh. Do đó, quan chức và tài lộc luôn gắn liền với nhau. Ngày nay, ông Lộc cũng được coi là Thần khảo thí, nhiều học sinh và phụ huynh cầu nguyện để con mình đỗ đạt trong kỳ thi đại học.
Ông Thọ là chòm sao thường nhìn thấy ở phía nam vào mùa hè, còn được gọi là Nam Cực Tiên Ông. Ông Thọ có bộ râu trắng, vầng trán rộng, tượng trưng cho sự sống lâu, cầm gậy và cầm quả đào trường thọ. Ông Thọ đặc biệt tốt bụng và dễ gần. Từ xưa đến nay, con người luôn mong muốn có cuộc sống lâu bền và trường sinh bất tử, do đó, thần trường thọ luôn được ưa chuộng bất kể vị trí xã hội.
Từ xưa, con người luôn khao khát cuộc sống hạnh phúc và mong muốn những điều tốt lành đến với mình và gia đình. Từ “phúc” hiện nay thường được hiểu là may mắn. Ngũ phúc trong quan niệm Trung Quốc bao gồm: Trường thọ, Phú quý vinh hoa, Khang ninh, Thiện đức và Khảo chung. Đây là những yếu tố quan trọng trong cuộc sống, thể hiện sự khát khao về một tương lai tươi sáng và thịnh vượng hơn.
Chữ “Lộc” mang ý nghĩa tài lộc, sự thăng tiến và phú quý trong cuộc sống. Khi tài lộc đến, đó có thể là kết quả của sự cần cù, quyết tâm và nỗ lực không ngừng nghỉ trong công việc và cuộc sống. Tài lộc mang lại cơ hội và thăng tiến, giúp con người vượt qua rào cản và đạt được mục tiêu của mình.
Chữ “Thọ” biểu thị sự trường tồn, sự sống lâu và một cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc. Việc treo tranh chữ “Thọ” tại nhà, đặc biệt là vào dịp Tết Nguyên Đán, thể hiện lòng tri ân đối với các thế hệ đi trước và hy vọng vào một cuộc sống an lành và trường thọ cho gia đình. Tam hợp “Phúc Lộc Thọ” thể hiện mong muốn về sự thịnh vượng, may mắn và phát đạt.
Ban nghiên cứu VHTN phía Nam