Trà là thức uống được người Việt dùng suốt năm, suốt đời, từ quán nước vỉa hè đến ấm trà trong gia đình, hay những nhà hàng sang trọng. Bởi uống trà vừa là nét sinh hoạt lành mạnh, vừa rất tốt cho sức khỏe người dùng. Cây chè Việt vì thế đã trở thành một thứ cây khởi nguồn cho sự giao tiếp tình cảm đời sống thường nhật, một thức uống khó thiếu của người Việt Nam.
Trà xuất hiện ở Trung Hoa khoảng hơn 4 nghìn năm trước. Câu chuyện về sự xuất hiện của trà cũng mang nhiều tính huyễn hoặc hơn là lịch sử. Khi Vua Thần nông đi thăm thú phương Nam, vô tình uống nước nóng có một chiếc lá cây rơi vào và cảm thấy rất sảng khoái. Ông đặt tên cho nó là “chè” và truyền bá rộng rãi trong nhân gian.
Văn hóa uống trà của người Việt luôn gần gũi, giản đơn và hết sức mộc mạc, dung dị
Trải qua nhiều năm trong dòng chảy lịch sử, trà dần được truyền bá khắp thế giới. Các nước Châu Á nhanh chóng sử dụng trà, và phát triển những văn hóa uống trà khác nhau. Thậm chí là nâng lên thành một nghệ thuật
Ở Việt Nam, trà cũng xuất hiện rất sớm và được đón nhận nồng nhiệt. Đến nay, trà đã thực sự không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của người dân Việt.
Người Việt uống trà mỗi nơi mỗi khác, không tuân theo một chuẩn mực nào. Nó là biểu hiện đầy tính sáng tạo về ngôn ngữ của người pha và người được mời trà. Dù ảnh hưởng nặng nề văn hóa Trung Quốc nhưng cách uống trà của người Việt lại mang nhiều nét khác biệt. Từ đó hình thành một nền văn hóa trà hoàn toàn độc lập.
Không chuộng trà hương như người Trung Quốc, người Việt thích uống trà mạn để thưởng thức được vị trà thanh thuần, tự nhiên nhất. Khi pha trà, nhất định phải dùng nước mưa hoặc nước trong giếng tổ ong để đảm bảo trà có vị ngọt dịu tự nhiên, không bị mất mùi bởi những tạp chất.
Việc uống trà từ lâu đã trở thành một thói quen, một nét văn hóa đẹp của người dân Việt nam dù là thời xưa hay thời hiện đại.
Trong văn hóa Việt Nam, trà chiếm vị trí quan trọng và có tầm ảnh hưởng lớn trong đời sống. Bất kì dịp lễ, Tết, ma chay, hiếu hỉ của người Việt đều cần đến trà. Trà không chỉ là thức uống để mời nhau, nó còn là món quà thể hiện lòng thành với người thân và món lễ vật quý báu dâng lên tiên tổ.
Trước đây, trà vẫn được coi là thức uống dành cho những người cao tuổi. Nhưng hiện nay, giới trẻ đang dần quan tâm tới loại thức uống này. Chúng ta có thể kỳ vọng văn hóa uống trà sẽ được gìn giữ cho thế hệ mai sau.
Ban Nghiên cứu Văn hóa