Đền thờ Trạng nguyên Nguyễn Hiền (Nam Định)
Tuy là những người nông dân ở thôn xã cổ truyền, nhưng từ lâu đồng bằng Bắc Bộ là đất văn hiến, nhân dân có truyền thống quý trọng các bậc hiền tài, học rộng, trí cao. Lúc sống, họ được coi là niềm tự hào của quê hương, lúc chết được tôn thờ, có khi được lập Thành hoàng. Bởi vậy không ít nơi các ông Nghè, ông Trạng, người học giỏi được thờ phụng ở đình làng như: Ông Nghè Vũ Quân (Nghè Lợi) được thờ ở thôn Đao Cù, xã Nam Thành, huyện Nam Trực (Nam Định), ông Nghè Nguyễn Trường Nguyên (thời Lê) được thờ ở đình thôn Bói Trung, xã Mỹ Thịnh, huyện Mỹ Lộc (Nam Định), trạng nguyên Nguyễn Hiền được thờ ở Đình Quan Trạng, xóm Dương Bình, xã Nam Thắng huyện Nam Trực (Nam Định), Trạng Bùng thờ ở thôn Phùng Xá, Thạch Thất (Hà Nội)…
Khám và bài vị thờ Trạng nguyên Nguyễn Hiền
Một số người có công mở mang trường học ở làng xã được tôn làm Thành hoàng. Đó là trường hợp ông Giáo Cảnh và Tú Cự có công dạy học và sau khi mất được thờ ở đình Thố Nông, thôn Dương, xã Tân Hải, huyện Hải Hậu, Nam Định; Phạm Tuấn là tiến sĩ thời Lê có công mở trường dạy học, khi mất được thờ ở đình Đan Thế, xã Sơn Đà, huyện Ba Vì (Hà Nội); Chu cần, Chu Khiêm và Chu Đàm là ba anh em có công mở trường dạy học, khi mất được thờ ở đình Vời, thôn Nội, xã Phú Kim, huyện Thạch Thất, Hà Nội.
Theo quan niệm truyền thống, những con người hiếu lễ, tiết hạnh, nêu tấm gương đạo đức cho cộng đồng và sau khi mất cũng có thể được thờ làm Thành hoàng. Ví dụ, đền bà Thiết Hạnh thôn Nghĩa Lễ, xã Mỹ Lộc (Nam Định) thờ người phụ nữ đã quyên sinh theo chồng, được phong sắc của triều đình và là Thành hoàng. Đền Đông ở xã Bắc Hòa và xã Trực Thành – Trực Ninh (Nam Định) thờ Đức Công Hiếu Trần Thị Ngoạn đã sinh thành Thánh nhân nữ tướng…
Ban Nghiên cứu Tôn giáo