Soóng cọ không chỉ là một món ăn tinh thần của người Sán Chỉ, mà đã trở thành nét văn hóa độc đáo của địa phương.
Cuối mùa xuân, khi việc đồng áng đã thư thả, là lúc đồng bào dân tộc Sán Chỉ nơi rẻo cao Bình Liêu (Quảng Ninh) vui trảy hội Slạm nhịt hụi (Lễ hội Tháng Ba hay còn là Lễ hội Soóng Cọ). Ngày hội đã có từ hàng trăm năm trước, giờ đây được bảo tồn và phát huy, để tiếng hát Soóng Cọ, Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia, tiếp tục lan tỏa những giá trị tinh thần độc đáo nơi biên cương vùng Đông Bắc.
Hát Soóng Cọ của người Sán Chỉ là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia
Soóng cọ có nghĩa là “xướng ca”, “hát đối”, “hát giao duyên”, là món ăn tinh thần gắn liền từ bao đời với người Sán Chỉ (cùng nhánh Cao Lan thuộc dân tộc Sán Chay), một trong những cộng đồng dân tộc thiểu số tại Quảng Ninh, tập trung nhiều ở các huyện miền núi Bình Liêu, Tiên Yên, Ba Chẽ…
Trên sườn núi, dưới ruộng sâu, bên bờ suối, câu hát Soóng cọ của chàng trai, cô gái Sán Chỉ cứ ngân dài theo gió. Không hề có nhạc cụ đệm theo nhưng lời hát soóng cọ vẫn cứ da diết bởi chất giọng ngân dài, mềm mại của người hát. Khi thì hát đối đáp nam nữ, khi có thể nhiều tốp hát với nhau. Nội dung các bài hát rất phong phú, đa dạng, vừa phản ánh cuộc sống lao động sản xuất, thiên nhiên, đất nước, vừa ca ngợi con người, tình yêu đôi lứa.
Ngày Hội Soóng Cọ đã thu hút đông đảo du khách đến với Quảng Ninh
Người Sán Chỉ hát Soóng cọ quanh năm. Hội hát Soóng cọ ngày 16/3 (Âm lịch) hằng năm trở thành ngày hội riêng của người Sán Chỉ và đã thu hút đông đảo du khách đến với Quảng Ninh.
Từ năm 2005 đến nay, huyện Bình Liêu đã phục dựng và duy trì tổ chức thường niên Hội Soóng cọ một cách bài bản, quy mô. Không chỉ có những điệu hát truyền thống, Hội còn là dịp để các dân tộc anh em cùng giao lưu, rộn ràng đua tài trong các trò chơi dân gian, đánh quay, bịt mắt bắt vịt, sáy mả…
Soóng cọ không chỉ là một món ăn tinh thần của người Sán Chỉ, mà đã trở thành nét văn hóa độc đáo của địa phương, góp phần tạo nên sắc màu riêng của rừng núi nơi biên cương Đông Bắc. Đây cũng là cơ sở để huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục bảo tồn, khai thác, giúp di sản có sức sống trường tồn trong nhịp sống đương đại.
Ban Nghiên cứu văn hóa