Những cảnh tượng diễn ra hằng ngày trên đường phố như xả rác bừa bãi, đỗ xe lung tung, đèn đỏ vẫn nghênh ngang đi lại, gồng gánh hàng rong đi "vô tư", xe ô-tô chen lấn nhau gây ùn tắc giao thông nhiều giờ đồng hồ, nói tục oang oang giữa đám đông người,... ngoài vấn đề ý thức còn do thói quen cũ chưa bỏ được.
Nếp sinh hoạt của con người sinh ra các thói quen trong hành vi ứng xử, cách ăn mặc, đi đứng, nói năng. Nếp sinh hoạt lại phụ thuộc sự phát triển của xã hội và hoàn cảnh sống của mỗi người, ở nông thôn hay thành thị, ở miền núi hay đồng bằng rồi môi trường lao động, học tập và công tác,... Vì vậy, thói quen phải thay đổi hướng theo nếp sống văn minh. Người ở nông thôn ra thành phố phải bỏ những thói quen sinh hoạt tùy tiện và làm quen với nếp sống đô thị như tuân thủ các quy định đi lại trên đường phố, nội quy ở những nơi công cộng, nếp sinh hoạt tại nhà cũng thay đổi, nhất là khi ở các chung cư cùng đi thang máy, cùng sử dụng các công trình công cộng. Những cảnh tượng diễn ra hằng ngày trên đường phố như xả rác bừa bãi, đỗ xe lung tung, đèn đỏ vẫn nghênh ngang đi lại, gồng gánh hàng rong đi "vô tư", xe ô-tô chen lấn nhau gây ùn tắc giao thông nhiều giờ đồng hồ, nói tục oang oang giữa đám đông người,... ngoài vấn đề ý thức còn do thói quen cũ chưa bỏ được. Ngay cả người dân sinh sống lâu năm ở thành phố cũng có nhiều thói quen không thích hợp với cuộc sống hiện đại. Nhiều người sáng ra phải vào quán cà-phê, quán trà ngồi ngâm nga rất lâu khiến đi làm việc trễ giờ; rồi tác phong đi lại, làm việc đủng đỉnh, ăn nhậu lai rai tốn thời gian... Cho nên, khi xây dựng nếp sống văn minh đô thị trước tiên phải tạo ra những thói quen đối với những công việc nhỏ nhất như: Thấy đèn tín hiệu đỏ dừng xe ngay không cần phải có "bóng" cảnh sát giao thông. Xé giấy hoặc bao bì tìm ngay đến thùng rác để bỏ. Mua bán chỗ đông người phải tự giác xếp hàng thứ tự... Nếp sinh hoạt văn minh cần phải trở thành thói quen, như một phản xạ tự nhiên.
Bỏ thói quen cũ lạc hậu, tạo ra thói quen mới văn minh hơn có thể không phải là điều dễ dàng. Nhưng nếu nhận thức đầy đủ cái lợi, cái hại, tập trung làm quyết liệt nhất định sẽ thành công. Thói quen lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ trở thành nếp sống, nếp sinh hoạt. Cuộc sống văn minh hiện đại đang đòi hỏi mỗi người tạo ra nếp sống phù hợp với nó./.
Nguyễn Sỹ Hồng