Đề luyện thi số 1 - Trung tâm Trí Việt: Phân tích truyện ngắn "Ông tôi" của tác giả Đào Quốc Thịnh

ĐỀ LUYỆN THI SỐ 1 – Trung tâm Trí Việt – Thầy Nguyễn Lý Tưởng

PHẦN I. ĐỌC HIỂU

Đọc đoạn trích sau

Nước mắt này chẳng muốn rớt đâu con Về đi thôi, bữa cơm chiều vẫn đợi Cây khế già, cây xoan nâu cứ hỏi… Dáng yêu thương sao lạc mãi chưa về?    Áo con xanh và mái tóc còn xanh Như lá đang xuân, sao lìa cành bất chợt? Mẹ hỏi trời, trời mưa nhòe tấm tức Mẹ hỏi đất, đất câm nín không hay.    Chiếc áo sờn, hơi ấm vẫn còn đây Mẹ cầm trên tay – bế bồng thơ ấu

Quản gì đâu bao mồ hôi xương máu Cho hôm nay con khôn lớn hình hài   Để hoàng hôn đời mẹ vẫn thấy nắng ban mai Lấp lánh mắt con khoác trên mình cảnh phục Người chiến sĩ sẽ vì dân vì nước Nối gót cha ông, yêu dòng máu Lạc Hồng. […]   Đất nước tự hào vì có các con Nhịp trái tim đập nhịp bình yên sông núi Ngủ đi con, cho mẹ ru lần cuối Giấc thảnh thơi bay đến những mặt trời.

(Trích Ngủ đi con, cho mẹ ru lần cuối, Lương Đình Khoa, NXB Văn học, 1999)

Trả lời các câu hỏi:

Câu 1. Xác định đề tài của đoạn trích trên.

Câu 2. Trong đoạn trích trên, tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để nói về tuổi trẻ và sự hy sinh của người lính?

Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ dưới đây:

Mẹ hỏi trời, trời mưa nhòe tấm tức

Mẹ hỏi đất, đất câm nín không hay.

Câu 4. Em hiểu như thế nào về hai câu thơ sau:

Đất nước tự hào vì có các con

Nhịp trái tim đập nhịp bình yên sông núi

Câu 5. Từ những hy sinh của người lính gợi nhắc đến trong đoạn trích, em hãy rút ra những bài học lẽ sống cho riêng mình.

PHẦN II. VIẾT

Phân tích truyện ngắn sau:

        ÔNG TÔI - Đào Quốc Thịnh

        Nhà ông tôi to và đẹp nhất nhì ở thành phố. Ông tôi là tiến sĩ, hiện là giám đốc một nhà máy lớn.

        Một buổi sáng mùa đông lạnh buốt, mưa phủ kín từng nóc nhà. Tôi trùm chăn bông ngồi xem ti vi ở nhà ông, chợt có tiếng ngõ cửa. Tôi vội chạy ra mở cửa, trước mắt tôi: Một cậu bé ăn mày.

        Chiếc áo mỏng sờn rách, ướt sũng nước mưa, dính chặt vào tấm thân gầy gò của cậu bé. Tay run run, cậu bé chìa chiếc nón rách trước mặt tôi:

        - Cho cháu xin bát cơm.

        Tôi chăm chú nhìn cậu bé, lưỡng lự rồi nói:

        - Nhà không có gì đâu, đi đi!

        Cánh cửa vừa được khép lại thì cũng là lúc ông tôi từ nhà dưới đi lên. Ông gọi cậu bé ăn mày vào nhà, cởi quần áo rồi lau khô người cho cậu ta. Ông lấy bộ quần áo cũ, nhưng vẫn còn lành lặn của ông đưa cho cậu bé ăn mày mặc. Chiếc bánh mì, phần ăn sáng của ông cũng được nhường cho cậu bé. Ông nói:

        - Cháu ăn đi, và đợi khi nào tạnh mưa hãy đi.

        Cậu bé khép nép trong bộ quần áo rộng thùng thình nhìn ông tôi với ánh mắt biết ơn và ngồi ăn một cách ngon lành.

        Mưa đã tạnh hẳn, cậu bé chào ông tôi rồi lầm lũi đi tiếp. Như sực nhớ ra, ông vội lấy chiếc áo mưa chạy theo đưa nốt cho cậu bé. Khi bóng cậu bé ăn mày đã khuất hẳn, tôi gắt lên với ông:

        - Ông cho nó áo mưa thì mai lấy gì mà đi làm?

        - Mai ông sẽ mua cái khác cháu ạ!

        Ông cười hiền lành, trả lời.

        - Nhưng nhà mình đã phải giàu có gì đâu mà ông cho nó nhiều thế!

        Khuôn mặt ông tôi bỗng buồn hẳn xuống, giọng trầm trầm ông nói với tôi:

        - Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Cháu còn bé nên chưa biết đấy thôi. Ông mồ côi cả bố lẫn mẹ từ khi còn nhỏ và cũng phải đi xin ăn như cậu bé này….

        Ông may mắn hơn vì được hai cụ không có con nhận ông làm con nuôi, cho ăn học tử tế nên bây giờ mới được như thế này đấy cháu ạ! Cái nhà này chính là nhà của hai cụ để lại cho ông đấy!

        Tôi nhìn ra cửa, nơi cậu bé ăn mày đứng, tay run run chìa chiếc nón rách xin ăn và tưởng tượng ra cảnh ông tôi ngày bé. Nước mắt tôi bỗng nhiên trào ra….

(Nguồn: "Tạp chí Giáo dục Sáng tạo" Tp.HCM số ra tháng 10 năm 1996, trang 32)

Chú thích:

Đào Quốc Thịnh sinh ngày 18/04/1957 tại Hà Nội. Ông là một nhà báo, nhà văn, là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Hiện tại ông là Giám đốc Văn phòng Đại diện phía Nam, Viện Nghiên cứu Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam, Trưởng Đại diện Tạp chí Thương hiệu & Công luận tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.

Đào Quốc Thịnh bắt đầu viết văn, viết báo từ năm 1996 với nhiều thể loại: truyện ngắn, phóng sự, ký sự. Ngoài ra ông còn viết kịch bản phim tài liệu. Gần 30 năm cầm bút, ông có gần 50 truyện ngắn, trong đó có cả truyện ngắn viết cho thiếu nhi và hàng trăm tác phẩm báo chí có giá trị.

Truyện ngắn "Ông tôi" của Đào Quốc Thịnh là một tác phẩm đầy cảm động và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

                                              HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

PHẦN I. ĐỌC HIỂU

Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích trên.

Cách làm:
• Đọc kỹ đoạn thơ, xác định nội dung bao trùm trong toàn bộ đoạn.
• Xác định xem đoạn thơ đề cập đến vấn đề gì nổi bật nhất, xuyên suốt các khổ thơ.
• Diễn đạt vấn đề đó thành một câu ngắn gọn – đó chính là đề tài.

Trả lời: Đoạn thơ trên có đề tài sự hi sinh của người chiến sĩ và nỗi đau xen lẫn niềm tự hào của người mẹ khi tiễn biệt con mình – người đã ngã xuống vì Tổ quốc.

 

Câu 2. Trong đoạn trích trên, tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh nào để nói về tuổi trẻ và sự hy sinh của người lính?

Cách làm:

• Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả tuổi trẻ, sức sống.
• Tìm những hình ảnh thể hiện sự mất mát, hy sinh.

Trả lời:

Tác giả sử dụng từ ngữ,  hình ảnh để gợi tả sự trẻ trung, tươi mới, đầy sức sống của người lính trẻ:

- “áo con xanh”,

-“mái tóc còn xanh”,

- “lá đang xuân”

Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện sự hy sinh cao cả, đột ngột và đầy tiếc nuối của người lính khi đang ở độ tuổi đẹp nhất của cuộc đời:

- “sao lìa cành bất chợt”,

-“mồ hôi xương máu”,

-“ngủ đi con”

 

Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ:

Cách làm:

• Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong từng dòng thơ.
• Phân tích tác dụng của biện pháp đó trong việc thể hiện cảm xúc.
• Liên hệ với nội dung chung của đoạn thơ.

Trả lời:

Hai dòng thơ sử dụng biện pháp nhân hóa: “mưa nhòe tấm tức” “câm nín không hay”  và biện pháp điệp cấu trúc: Cấu trúc “Mẹ hỏi trời.../ Mẹ hỏi đất...”

(Về nội dung): Sự kết hợp giữa nhân hóa và điệp cấu trúc làm nổi bật nỗi đau đớn, bàng hoàng và bất lực của người mẹ trước sự ra đi của đứa con. Trong cơn đau mất mát tột cùng, mẹ quay sang hỏi trời, hỏi đất – như một cách tìm sự chia sẻ, giải thích. Nhưng trời chỉ “mưa nhòe” như khóc mờ nỗi tức tưởi, còn đất thì “câm nín” không đáp lại. Qua đó, tác giả thể hiện sự im lặng đến lạnh lùng của vũ trụ trước nỗi đau riêng tư, làm nổi bật tính chất bi kịch sâu sắc của cuộc chia ly.

(Về hình thức): Phép điệp cấu trúc giúp tạo nên nhịp thơ chậm rãi, đều đặn, như những tiếng thở dài trĩu nặng, khiến cảm xúc người đọc cũng bị kéo theo từng cung bậc xót xa của người mẹ.

(Cảm xúc được bồi đắp): Đọc hai dòng thơ, người đọc cảm nhận rõ sự xót thương, cảm phục và đồng cảm sâu sắc với người mẹ – hình ảnh đại diện cho những người thân yêu nơi hậu phương. Đoạn thơ không chỉ gợi buồn mà còn lay động lòng người bởi sự thiêng liêng của tình mẫu tử và giá trị của sự hy sinh trong chiến tranh.

 

Câu 4. Em hiểu như thế nào về hai câu thơ sau:

Đất nước tự hào vì có các con

Nhịp trái tim đập nhịp bình yên sông núi

Cách làm:

- Đọc kỹ hai câu thơ để nắm nội dung, cảm xúc được thể hiện.

- Phân tích hình ảnh biểu tượng và ẩn ý sâu xa.

- Đánh giá nội dung tư tưởng, thái độ của tác giả.

Trả lời:

Hai câu thơ là lời ca ngợi sâu sắc hình ảnh người lính – những người con ưu tú của đất nước. Họ là những người đã không tiếc tuổi xuân, hy sinh vì sự bình yên của Tổ quốc. Câu thơ đầu “Đất nước tự hào vì có các con” là lời tri ân sâu sắc và niềm tự hào thiêng liêng mà Tổ quốc dành cho những người lính đã chiến đấu, hy sinh trong im lặng mà cao cả. Họ là niềm tin, là niềm kiêu hãnh của dân tộc. Câu thơ thứ hai “Nhịp trái tim đập nhịp bình yên sông núi” sử dụng hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ, ví trái tim người lính như đồng điệu với hơi thở của non sông. Điều đó gợi ra rằng sự sống của đất nước hôm nay chính là nhờ sự cống hiến của thế hệ ấy, là nhịp tim của người lính hòa cùng nhịp sống hòa bình mà họ mang lại.

Như vậy, hai câu thơ không chỉ thể hiện sự tôn vinh người lính, mà còn nhấn mạnh ý nghĩa thiêng liêng của sự hy sinh vì lý tưởng lớn lao, đồng thời nhắc nhở thế hệ hôm nay biết sống xứng đáng với những gì đã được gìn giữ bằng máu xương.

 

Câu 5. Từ những hy sinh của người lính gợi nhắc đến trong đoạn trích, em hãy rút ra những bài học lẽ sống cho riêng mình.

Cách làm:

• Suy ngẫm từ hình ảnh người lính trong đoạn thơ để liên hệ với cuộc sống hiện tại.

• Trình bày những bài học lẽ sống có ý nghĩa thiết thực cho bản thân và thế hệ trẻ.

• Dùng giọng văn chân thành, thể hiện tư duy cá nhân và tinh thần trách nhiệm xã hội.

Trả lời:

Từ sự hy sinh cao cả của người lính trong đoạn thơ, em rút ra nhiều bài học lẽ sống quý giá cho chính mình. Trước hết, em hiểu rằng cần phải trân trọng hòa bình – bởi đằng sau mỗi ngày bình yên hôm nay là máu xương, là nước mắt và những mất mát không thể đong đếm. Biết ơn những người đã ngã xuống là cách để sống có chiều sâu, có ý nghĩa hơn mỗi ngày. Em nhận ra rằng cuộc sống không thể chỉ xoay quanh cá nhân, mà cần sống có lý tưởng, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và đất nước. Người lính xưa chiến đấu vì độc lập, thì thế hệ hôm nay cần chiến đấu vì trí tuệ, nhân cách và tương lai đất nước. Không nên sống hoài, sống phí, mà phải không ngừng nỗ lực học tập, rèn luyện mỗi ngày để trở thành người có ích. Khi sống có mục tiêu, ta mới xứng đáng với những gì cha ông đã hy sinh để trao lại.

Bên cạnh đó, em học được rằng lan tỏa tình yêu thương, sống nhân văn, biết sẻ chia và cống hiến vì cộng đồng cũng chính là cách để tiếp nối tinh thần người lính – không chỉ dũng cảm trên chiến trường mà còn giàu tình người trong cuộc sống thường ngày.

Như vậy, từ hình ảnh người lính ngã xuống, em hiểu sống có giá trị không chỉ là sống cho mình, mà còn là sống để đóng góp, để tri ân và để làm rạng rỡ truyền thống dân tộc.

 

PHẦN II. VIẾT

MỞ BÀI

- Văn học là nơi phản chiếu vẻ đẹp tâm hồn con người qua những câu chuyện tưởng chừng giản dị nhưng chứa đựng những giá trị sống sâu sắc.

- Truyện ngắn “Ông tôi” của nhà văn Đào Quốc Thịnh là một tác phẩm cảm động, lặng lẽ mà sâu xa, viết về bài học yêu thương và lòng nhân ái thông qua hành động đẹp của một người ông.

- Tác phẩm gợi mở những suy ngẫm sâu sắc về lòng trắc ẩn, sự sẻ chia và cách giáo dục bằng tấm gương sống của người lớn đối với thế hệ trẻ.

THÂN BÀI

Luận điểm 1: Giới thiệu tác giả – tác phẩm

- Về tác giả: Đào Quốc Thịnh sinh năm 1957 tại Hà Nội. Là nhà văn, nhà báo, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Ông sáng tác nhiều truyện ngắn giàu tính nhân văn, gần gũi đời thường. Ngoài văn học, ông còn viết báo, phóng sự, kịch bản phim tài liệu.

- Về tác phẩm: Truyện ngắn “Ông tôi” được viết năm 1996, đăng trên Tạp chí Giáo dục Sáng tạo. Truyện khai thác đề tài gia đình và bài học đạo đức, thể hiện bằng giọng kể nhẹ nhàng, chân thành qua cái nhìn của người cháu nhỏ.

Luận điểm 2: Tóm tắt và chủ đề truyện

- Tóm tắt: Câu chuyện kể về một buổi sáng mưa lạnh, khi một cậu bé ăn mày gõ cửa xin cơm. Người cháu lưỡng lự từ chối, trong khi ông lại mở rộng vòng tay: cho cậu bé vào nhà, thay đồ, cho ăn, tặng áo mưa và ân cần tiễn đi. Sau khi bị cháu thắc mắc, ông nhẹ nhàng kể về tuổi thơ mồ côi, từng đi ăn xin, và lòng biết ơn những người đã cứu giúp ông. Hành động của ông khiến đứa cháu xúc động và nhận ra bài học sống.

- Chủ đề: Truyện gửi gắm thông điệp sâu sắc về lòng nhân ái, về sự sẻ chia trong hoạn nạn, và giá trị sống đạo đức từ ký ức và trải nghiệm đời người.

Luận điểm 3: Phân tích nhân vật để làm rõ chủ đề

Nhân vật ông tôi

1. Hoàn cảnh của nhân vật ông tôi

- Nhân vật ông tôi trong truyện ngắn “Ông tôi” xuất hiện với một hoàn cảnh đầy biến cố trong quá khứ, tạo nên nền tảng quan trọng để nhà văn khắc họa sâu sắc nhân cách và hành động của ông.

- Khi còn nhỏ, ông từng mồ côi cả cha lẫn mẹ, phải lang thang xin ăn giữa dòng đời. Cuộc đời ông bước sang trang mới khi được một đôi vợ chồng già không có con nhận làm con nuôi, yêu thương và cho ăn học tử tế: “Ông mồ côi cả bố lẫn mẹ từ khi còn nhỏ và cũng phải đi xin ăn như cậu bé này... May mắn được hai cụ không có con nhận làm con nuôi...” Chính hoàn cảnh ấy đã giúp ông thấu hiểu nỗi đau nghèo đói, để rồi khi trưởng thành và có địa vị xã hội, ông vẫn giữ cho mình một trái tim trọn vẹn lòng biết ơn và sự đồng cảm sâu sắc với những mảnh đời bất hạnh.

→ Hoàn cảnh riêng của ông không chỉ khắc họa một số phận người từng chịu đựng và vươn lên, mà còn phản ánh những giá trị đạo đức về lòng tri ân, nhân ái trong xã hội hiện đại.

2. Phẩm chất, tính cách của nhân vật ông tôi

Nhân vật ông tôi trong truyện ngắn hiện lên với những phẩm chất đáng trân trọng, thể hiện qua từng hành động, suy nghĩ và lời nói.

* Lòng nhân hậu, yêu thương người nghèo: Khi thấy cậu bé ăn mày bị cháu từ chối, ông không phán xét mà lập tức: “Gọi cậu bé vào nhà, cởi quần áo rồi lau khô người cho cậu ta.”
“Đưa cho cậu bộ quần áo lành lặn của ông, nhường cả phần ăn sáng là chiếc bánh mì.”

→ Chính tấm lòng bao dung ấy đã làm nên hình ảnh người ông cao thượng, sẵn sàng chia sẻ cả những điều thiết thân nhất.

* Lòng vị tha và thái độ sống khiêm nhường: Khi cháu phản ứng vì ông “cho đi quá nhiều”, ông không giận dữ, chỉ lặng lẽ nói: “Mai ông sẽ mua cái khác”, “Một miếng khi đói bằng một gói khi no.”

→ Những lời nói tưởng như đơn giản nhưng là triết lý sống sâu sắc, là minh chứng cho một trái tim từng trải, giàu tình người và không bao giờ quên quá khứ cơ cực của mình.

* Tình yêu thương và cách giáo dục tinh tế: Ông không dạy cháu bằng những lời giáo huấn khô khan, mà bằng hành động sống và kể chuyện thật từ quá khứ. Điều đó khiến bài học đạo đức trở nên tự nhiên, cảm động và dễ tiếp thu, đặc biệt khi cháu bật khóc trong xúc động.

3. Vai trò và dụng ý xây dựng nhân vật

Thông qua hình tượng ông tôi, nhà văn Đào Quốc Thịnh không chỉ khắc họa một người ông cụ thể mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về lòng nhân ái, sự biết ơn và cách sống cao đẹp.

Nhân vật được xây dựng với dụng ý ca ngợi phẩm chất con người, đề cao đạo đức truyền thống, phản ánh tư tưởng "sống là cho đi" và "người tử tế không bao giờ lãng quên cội nguồn".

Ông là nhân vật trung tâm làm nổi bật chủ đề truyện. Qua hành động và lời nói của ông, nhà văn khắc họa rõ nét thông điệp:"Sự giúp đỡ dù nhỏ trong lúc khó khăn có thể làm nên những thay đổi lớn trong đời người – và lòng tốt cần được nuôi dưỡng bằng ký ức và tri ân."

→ Ông không chỉ là nhân vật truyện mà còn là hình mẫu đạo đức – biểu tượng cho tầng lớp người tử tế, từng chịu khổ đau nhưng không đánh mất trái tim nhân hậu.

Phân tích nhân vật phụ: Người cháu

1. Giới thiệu nhân vật phụ

- Là cháu nội của ông, sống cùng ông trong một ngôi nhà khang trang, khá giả.

- Ban đầu: Vô tư, ích kỷ, chưa thấu hiểu giá trị của lòng trắc ẩn, chỉ biết giữ của.

- Sau khi chứng kiến hành động của ông và nghe ông kể về quá khứ: cậu bé xúc động đến bật khóc, thể hiện sự thức tỉnh lương tâm và cảm xúc.

- Sự thay đổi của cháu chính là thành công của việc giáo dục bằng hành động – không cần răn đe, chỉ cần làm gương.

→ Nhân vật cháu chính là “tấm gương phản chiếu hiệu quả giáo dục âm thầm của ông”, góp phần thể hiện thông điệp rằng: “Yêu thương cần được gieo mầm từ những câu chuyện, từ hành động cụ thể trong đời sống thường ngày.” Đồng thời, cháu còn đại diện cho thế hệ trẻ hôm nay – những người dễ vô cảm trước nỗi đau xung quanh, nếu không được dẫn dắt bằng tấm gương sống của người lớn.  Nhân vật phụ được xây dựng chân thật, gần gũi, góp phần làm rõ chủ đề giáo dục đạo đức bằng cảm hóa, không phải bằng lý thuyết sáo rỗng.

Luận điểm 4: Đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn “Ông tôi”

1. Ngôi kể – điểm nhìn từ nhân vật cháu

- Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, xưng “tôi” – là người cháu của ông.

- Cách kể chuyện này giúp người đọc được trực tiếp bước vào thế giới cảm xúc nội tâm của người kể, thấy rõ sự chuyển biến tâm lý từ thờ ơ, ích kỷ đến xúc động, thức tỉnh.

- Đây là một lựa chọn nghệ thuật hiệu quả, vì qua con mắt trẻ thơ, những hành động tưởng chừng giản dị của ông lại trở nên đầy xúc động, có sức lan tỏa mạnh mẽ.

→ Ngôi kể này không chỉ tạo ra sự gần gũi, chân thành mà còn giúp làm nổi bật bài học sống động về giáo dục bằng hành động và cảm hóa.

2. Tình huống truyện – giản dị mà xúc động

- Tình huống truyện được xây dựng rất đời thường: Một buổi sáng mưa lạnh, một cậu bé ăn xin đến gõ cửa xin ăn.

- Nhưng chính tình huống đó đã trở thành bước ngoặt cảm xúc, khơi dậy quá khứ, khơi dậy sự thấu hiểu và trở thành bài học đạo đức tự nhiên.

→ Tình huống truyện tuy đơn giản nhưng có tính biểu tượng cao: "Người từng là kẻ xin ăn – nay giúp đỡ người giống mình", như một vòng luân hồi nhân đạo, phản ánh sự tiếp nối lòng tốt qua các thế hệ.

3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật – chân thực, sống động

- Các nhân vật được khắc họa không nhiều chi tiết ngoại hình, nhưng tập trung vào hành động, lời nói, cử chỉ đầy biểu cảm.

- Nhân vật ông tôi hiện lên gần như không có lời thuyết giáo, nhưng mỗi hành động đều mang giá trị đạo đức sâu sắc.

- Nhân vật người cháu phản ánh đúng tâm lý trẻ con – thẳng thắn, đôi khi ích kỷ – nhưng dễ xúc động, dễ bị cảm hóa.

→ Cách xây dựng nhân vật này khiến truyện trở nên rất gần gũi, tự nhiên, như một câu chuyện đời thực có thể bắt gặp bất cứ nơi đâu trong cuộc sống.

4. Ngôn ngữ – giản dị, cảm xúc, giàu hình ảnh

- Ngôn ngữ trong truyện mộc mạc, tự nhiên, không hoa mỹ nhưng đậm chất đời sống.

- Những chi tiết nhỏ nhưng gợi cảm rất cao:“Chiếc áo mỏng sờn rách, ướt sũng nước mưa”, “Ông nắm tay cậu bé lau người”, “Tôi bỗng trào nước mắt…”

→ Chính sự chân thật trong ngôn ngữ khiến người đọc cảm động một cách tự nhiên, không bị ép buộc.

5. Giọng điệu – trầm lắng, nhân văn

- Giọng văn trong truyện mang màu sắc trữ tình nhẹ nhàng, thủ thỉ như lời kể của một người từng trải, đầy cảm xúc và chân thành.

- Không có cao trào kịch tính, nhưng câu chuyện cứ nhẹ nhàng len vào lòng người đọc bằng cảm xúc đời thường.

→ Giọng điệu này tạo nên một không gian ấm áp, đầy tình người, khiến truyện trở nên sâu sắc và đọng lại lâu trong tâm trí.

Luận điểm 5: Giá trị nội dung và thông điệp nhân văn sâu sắc

1. Giá trị nội dung: Truyện ngắn ca ngợi tình thương giữa con người với con người – đặc biệt là sự sẻ chia trong hoạn nạn, không phân biệt giàu nghèo. Thông qua hành động của ông, tác giả đề cao tinh thần: “Giúp người khi khó khăn là cách trả ơn cuộc đời.” Đồng thời, truyện cũng nhấn mạnh một đạo lý truyền thống sâu sắc: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Biết ơn những người từng giúp đỡ mình và truyền lại lòng tốt ấy cho người khác.

2.Về nghệ thuật, truyện gây ấn tượng bởi:

- Ngôi kể ngôi thứ nhất, điểm nhìn trẻ thơ, giúp truyền tải cảm xúc một cách tự nhiên, chân thực. Tình huống truyện đơn giản nhưng giàu sức gợi – một cuộc gặp bất ngờ đã tạo ra bước ngoặt cảm xúc. Ngôn ngữ mộc mạc, giàu hình ảnh và cảm xúc, giọng văn nhẹ nhàng, trầm lắng. Xây dựng nhân vật sinh động, đặc biệt là hình tượng người ông vừa giàu tình thương vừa sâu sắc về nhân cách.

3. Thông điệp nhân văn sâu sắc: “Một miếng khi đói bằng một gói khi no” – câu tục ngữ dân gian được ông nhắc lại không chỉ là lời dạy, mà còn là triết lý sống đầy giá trị trong xã hội hiện đại.

Truyện nhắc chúng ta: Lòng tốt không cần giàu có – chỉ cần tấm lòng. Giáo dục đạo đức không cần lý thuyết – cần hành động sống. Người từng chịu khổ, nếu biết ơn và sống tử tế – sẽ là người mạnh mẽ nhất.

Truyện ngắn “Ông tôi” không chỉ là một câu chuyện đời thường mà là bài học sống đầy cảm động, sâu sắc về cách sống tử tế, yêu thương và biết ơn. Chính sự giản dị trong nghệ thuật và chân thành trong thông điệp đã khiến tác phẩm để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc – như một ngọn đèn lặng lẽ thắp lên trong cơn mưa giá lạnh của cuộc đời.

KẾT BÀI

- Truyện ngắn “Ông tôi” không chỉ là một câu chuyện đời thường mà là một bài học làm người sâu sắc.

- Qua hình ảnh người ông nhân hậu và người cháu biết thức tỉnh, tác phẩm thức tỉnh mỗi người về giá trị của lòng nhân ái, lòng biết ơn và lối sống đẹp trong xã hội hôm nay.

- Câu chuyện giản dị nhưng chạm vào trái tim người đọc bằng sự chân thành – như một ngọn lửa nhỏ sưởi ấm lòng người giữa ngày mưa lạnh.