Mùa xuân lịch sử 1975, quân và dân Bà Rịa - Vũng Tàu đoàn kết một lòng đồng loạt mở các cuộc tiến công thần tốc, dũng mãnh đánh tan lực lượng địch tại các căn cứ quân sự trên địa bàn tỉnh. Bằng sức mạnh áp đảo, chỉ trong vòng chưa đầy 4 ngày (từ 17 giờ ngày 26-4 đến 13 giờ ngày 30-04-1975) giải phóng hoàn toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, góp phần cùng cả nước làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975.
Tiến đánh Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp (Bà Rịa). Ảnh: Tư liệu
Đầu năm 1975, tình hình trên chiến trường miền Nam chuyển biến mạnh mẽ. Trước sự suy sụp nhanh chóng của ngụy quân - ngụy quyền, từ ngày 18-12-1974 đến 8-1-1975, Hội nghị Bộ Chính trị họp và hạ quyết tâm chiến lược: giải phóng hoàn toàn miền Nam. Thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, chiến dịch Tây Nguyên (tháng 3-1975) mở màn cuộc tiến công và nổi dậy giải phóng miền Nam đã giành những thắng lợi vang dội. Thừa thắng, ta mở các chiến dịch lớn giải phóng các tỉnh đồng bằng miền Trung.
Ngày 29-3-1975, Hội nghị Trung ương Cục lần thứ 15 ra Nghị quyết đề ra nhiệm vụ trực tiếp cho toàn miền: “Tranh thủ thời gian, tiến hành tổng công kích, tổng khởi nghĩa giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân”. Quán triệt tinh thần Nghị quyết 15 của Trung ương Cục, Tỉnh ủy Bà Rịa - Long Khánh chỉ đạo các Đảng bộ, quân dân trong tỉnh chuẩn bị lực lượng, lương thực sẵn sàng tiến công nổi dậy với phương châm “huyện giải phóng huyện, xã giải phóng xã”. Toàn quân, toàn dân trong tỉnh phấn khởi, tin tưởng vào trận quyết chiến chiến lược.
Từ ngày 9-4-1975 đến 21-4-1975, các lực lượng vũ trang Bà Rịa và Long Khánh cùng với lực lượng chủ lực Quân đoàn 4 và Sư đoàn 6 tiến công giải phóng Xuân Lộc, đập tan tuyến phòng thủ được mệnh danh là “Cánh cửa thép” bảo vệ phía Đông Bắc Sài Gòn. Tình hình chuyển biến hết sức mau lẹ. Ngày 26-4-1975, đồng chí Nguyễn Minh Ninh, Tỉnh Đội trưởng Bà Rịa họp với các đồng chí Bộ chỉ huy Sư đoàn 3 Sao Vàng bàn triển khai phương án giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu. Cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu được tiến hành làm 2 giai đoạn: Giai đoạn I: giải phóng thị xã Bà Rịa và toàn tỉnh Phước Tuy; Giai đoạn II: Giải phóng Vũng Tàu.
***
17 giờ ngày 26-4-1975, 19 khẩu trọng pháo trút bão lửa vào các căn cứ của địch, nổ súng báo hiệu lệnh, mở màn cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu. 23 giờ ngày 26-4-1975, Trung Đoàn 12 mở đợt tiến công quận lỵ Đức Thạnh. Tại chi khu Đức Thạnh, địch dựa vào công sự kiên cố đã phản kích quyết liệt; tuy nhiên không chịu nổi các đợt tiến công dồn dập của lực lượng giải phóng. Sáng ngày 27-4-1975, quận lỵ Đức Thạnh được giải phóng. Đây là quận lỵ đầu tiên được giải phóng của tỉnh.
Tại thị xã Bà Rịa, sau loạt pháo mở màn chiến dịch lúc 17 giờ ngày 26-4-1975, Trung Đoàn 141 cùng bộ đội địa phương và lực lượng biệt động dẫn đường tiến công vào thị xã và Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp. Chiến sự trong thị xã ác liệt. Ta và địch giành nhau từng góc phố. Đến rạng sáng ngày 27-4-1975, các mũi tiến công đồng loạt xuất kích đánh chiếm các mục tiêu trọng yếu của địch. 15 giờ ngày 27-4-1975, ta chiếm lĩnh hoàn toàn các cơ quan đồn bốt của địch trong nội ô. Thị xã Bà Rịa được giải phóng. Cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên đỉnh Lầu nước (Nhà Tròn).
Trên địa bàn Xuyên Mộc và Long Đất, lực lượng vũ trang địa phương cũng đồng loạt mở các cuộc tiến công. Sáng 27-4-1975, lực lượng vũ trang Xuyên Mộc tiến công, áp sát, bao vây các chi khu. Địch tháo chạy hỗn loạn. Trưa 27-4-1975, Xuyên Mộc được giải phóng. 10 giờ sáng, ngày 28-4-1975, huyện Long Đất được giải phóng hoàn toàn.
Với khí thế tiến công, ngày 28-4-1975, các đơn vị thuộc Sư đoàn 3 Sao Vàng chia làm hai mũi tiến về Vũng Tàu. Đêm 29-4-1975, các lực lượng vũ trang tiến công vào trung tâm thành phố. Hòa với tiếng súng của lực lượng vũ trang, Ban khởi nghĩa các phường cùng cơ sở nội tuyến dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban cán sự nội ô Vũng Tàu hướng dẫn, phát động nhân dân bảo vệ công sở, truy kích địch, giành chính quyền. 9 giờ sáng ngày 30-4-1975, ta chiếm Tòa thị chính và hầu hết các công sở. 13 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, TP.Vũng Tàu hoàn toàn giải phóng.
Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 của Đảng bộ, quân và dân Bà Rịa - Vũng Tàu là kết tinh sức mạnh tổng hợp khối đoàn kết vững chắc của Đảng bộ, quân và dân toàn tỉnh. Là một cuộc hiệp đồng tuyệt đẹp giữa tiến công và nổi dậy, giữa bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và lực lượng binh vận của quần chúng cách mạng. Đã 43 mùa xuân đi qua nhưng những chiến công của mùa xuân ấy - mùa xuân 1975 vẫn sống mãi trong lòng dân tộc. Mỗi người dân Việt Nam nói chung, công dân Bà Rịa - Vũng Tàu nói riêng nguyện cố gắng xứng đáng với sự hy sinh to lớn của thế hệ cha anh; ra sức phấn đấu thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Từ Thị Ngọc Trâm