Trái bần chua miền Tây.
Lẩu bần là món ăn dân dã tiêu biểu của miền Tây sông nước, gắn liền với đời sống và văn hóa ẩm thực của người dân Cần Thơ. Vị chua thanh đặc trưng từ trái bần hòa quyện cùng vị ngọt tự nhiên của hải sản, rau đồng đã tạo nên hương vị riêng biệt, khó trộn lẫn. Không chỉ là món ăn, lẩu bần còn là trải nghiệm văn hóa đối với du khách khi đến vùng đất Tây Đô.
Để có nồi lẩu bần đúng vị miền Tây, khâu chọn nguyên liệu được đặt lên hàng đầu. Phần nước dùng thường ninh từ xương cá hoặc cá đồng tươi như cá lóc, cá kèo, giúp tạo vị ngọt thanh, không béo. Trái bần là nguyên liệu quan trọng nhất, cần chọn quả chín vừa, vỏ căng, màu vàng nhạt, không quá xanh để tránh chát, cũng không quá chín gây nồng.
Nguyên liệu nhúng lẩu gồm cá lóc, cá basa hoặc cá diêu hồng cắt khúc, tôm sú, mực tươi. Tùy khẩu vị, có thể thêm thịt bò thái mỏng hoặc gà ta chặt miếng. Rau ăn kèm mang đậm dấu ấn miền sông nước, không thể thiếu bông điên điển, rau nhút, rau muống; ngoài ra có thể chuẩn bị thêm cải xanh, cải thảo, nấm các loại. Gia vị gồm sả, tỏi, ớt, hành tím, nước mắm, muối, đường.
Nước dùng được ninh từ xương cá hoặc đầu cá trong khoảng 30–40 phút, thường xuyên vớt bọt để nước trong và ngọt. Trái bần được luộc sơ, bỏ hạt, dằm nhuyễn hoặc xay rồi lọc lấy nước cốt, cho từ từ vào nồi nước dùng đến khi đạt độ chua vừa miệng.
Sả, tỏi, ớt được băm nhỏ, phi thơm rồi cho vào nồi lẩu để tạo mùi. Nước lẩu được nêm nếm sao cho hài hòa giữa vị chua thanh của bần, vị ngọt của cá và độ đậm đà vừa phải từ nước mắm. Khi nước lẩu sôi, có thể thêm một ít rau thơm để tăng hương vị.
Lẩu bần đậm đà hương vị đồng quê.
Lẩu bần thường được bày biện giản dị nhưng bắt mắt, nồi lẩu đặt giữa bàn, xung quanh là các đĩa hải sản và rau xanh. Thực khách dùng kèm bún tươi hoặc mì, chấm cùng nước mắm chua ngọt pha ớt, tỏi, khiến hương vị càng thêm cuốn hút.
Không chỉ là món ăn, lẩu bần còn là trải nghiệm văn hóa đặc trưng của miền Tây. Bên nồi lẩu nghi ngút khói, mọi người quây quần trò chuyện, chia sẻ, tạo nên không khí ấm cúng, gần gũi – nét đẹp khó quên của ẩm thực sông nước.
Từ món ăn dân dã của người dân ven sông, lẩu bần ngày nay đã trở thành đặc sản quen thuộc trong thực đơn nhiều quán ăn, nhà hàng tại Cần Thơ. Dù được biến tấu với nhiều nguyên liệu khác nhau, lẩu bần vẫn giữ trọn hương vị chua thanh đặc trưng, góp phần làm phong phú và lan tỏa bản sắc ẩm thực miền Tây đến với du khách trong và ngoài nước.
Phụng Nguyễn