banner 728x90

Gỏi lá Kon Tum, hãy thử một lần cho biết

26/03/2025 Lượt xem: 2558

Gỏi lá Kon Tum không chỉ là món ăn, mà còn là cả một bức tranh thiên nhiên thu nhỏ, thể hiện sự tinh tế của người dân Tây Nguyên.

Khác với những loại gỏi thông thường, gỏi lá Kon Tum nổi bật bởi sự đa dạng và phong phú của các loại lá rừng, tạo nên một hương vị đặc trưng, khó quên. Món ăn này không chỉ ngon miệng, mà còn mang trong mình cả một câu chuyện về văn hóa ẩm thực độc đáo của vùng đất này.

Sự khác biệt của gỏi lá Kon Tum nằm ở chính sự đa dạng của các loại rau rừng. Nguyên liệu chính là 50 loại lá rừng khác nhau. Mỗi loại lá đều mang một vị riêng biệt – từ chua, chát đến cay nóng – tạo nên một bức tranh hương vị vô cùng phong phú. Mẹt rau được bày biện bắt mắt, đủ mầu sắc như: xanh non của đọt xoài, xanh đậm của lá mật gấu, hồng tía của đọt mận, lá ngành ngạnh đỏ, tím thẫm của lá tía tô, lá mơ... Cùng sự bày biện hài hòa với thịt luộc, tôm rang, bì heo trộn thính, muối, tiêu, ớt… giúp người ăn có thể lựa chọn được những thứ mình thích. Có thể kể đến như lá đọt cóc, lá sung, lá chùm ruột, lá mắc mật, lá húng lìu, lá ổi, rau răm, mơ lông, đinh lăng, tía tô, xoài, sấu, lê rừng, diếp cá và các loại rau thơm…… Tùy theo mùa và sở thích, người chế biến có thể linh hoạt thêm các loại lá khác, nhưng điều quan trọng là sự cân bằng giữa các vị chua, cay, thơm, đắng, tạo nên tổng thể hài hòa, kích thích vị giác.

Sự đắng nhẹ của lá cóc, vị chua thanh của lá chùm ruột, vị cay nồng của rau răm, sự thơm nhẹ của lá ổi… tất cả hòa quyện vào nhau, tạo nên một hương vị rất riêng, khó tìm thấy ở những món gỏi khác. Bên cạnh mâm lá còn có một loại nước chấm đặc biệt được tạo thành từ hèm rượu. Gạo nếp được ủ lên men, sau đó ủ chung với tôm, thịt và xay nhuyễn. Hành khô thái sợi phi thơm, cho hỗn hợp vừa xay nhuyễn vào nấu với lửa riu riu trên bếp rồi nêm thêm gia vị đến khi vừa ăn.

Có quán nước chấm được pha chế là nước mắm cốt ngon, đường, chanh, ớt, tỏi… tạo nên vị đậm đà, làm tôn lên hương vị của các loại lá.

Những món ăn kèm cũng không kém phần kỳ công. Thịt ba chỉ được chọn vừa đủ nạc và mỡ, luộc lên rồi thái từng lát mỏng. Tép sông được cắt sạch râu rang khô, nhưng phải làm sao để con tôm vẫn mềm và khi cắn vào vẫn mọng nước. Bì heo được cắt thành sợi, trộn chung với thính, riềng cắt nhỏ và gia vị. Và không thể thiếu là đĩa muối hạt, tiêu xanh và ớt chỉ thiên, loại ớt đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên.

Để thưởng thức món gỏi lá cũng rất cầu kỳ. Khi ăn gỏi lá, chúng ta sẽ không cuốn hết các loại lá cùng một lúc, mà chỉ cuốn khoảng vài lá ăn một lần để vừa miệng và dễ cầm. Thực khách lấy một lá to ở ngoài cùng như lá rau cải, tiếp sau là chọn tất cả những loại lá nhỏ hơn xếp từng lớp từng lớp theo hình tròn hoặc rẻ quạt, sao cho khi gập lên có thể thành hình một chiếc phễu. Sau đó, gắp một miếng thịt luộc vào giữa phễu lá, múc một muỗng nhỏ nước chấm sền sệt mà bông xốp lên, thêm trên đó vài sợi bì thính, một con tôm nhỏ, một hạt tiêu đen ở chính giữa, nếu ăn cay có thể thêm ớt chỉ thiên. Một cuốn gỏi lá hoàn chỉnh sẽ như một bông hoa nhỏ cánh màu xanh của lá, nhị màu vàng cam của tôm tô điểm bởi hạt tiêu đen, độ lớn vừa miệng ăn.

Theo người dân nơi đây truyền lại rằng, món gỏi lá bắt nguồn từ rất lâu rồi. Qua những lần vào rừng phát nương làm rẫy, đồng bào bản địa hái lá cây rừng để ăn trong những bữa cơm trưa, sau đó lại mang về nhà để dùng bữa tối. Dần dà, họ đã phát triển lên thành đặc sản, chọn những lá cây rừng kết hợp với thức ăn kèm để có thể trở thành món ăn thú vị này.

Ngoài chức năng ẩm thực, gỏi lá được xem là món ăn trị liệu, bởi có rất nhiều loại lá mang dược tính, có công dụng chữa bệnh và thanh nhiệt cơ thể, là vị thuốc được thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.

Đào Quốc Thịnh

 

 

Tags:

Bài viết khác

Mùa ốc quê tôi

Thủa nhỏ, mỗi lần theo mẹ về quê, tôi lại được thưởng thức món ốc đồng. Người lớn đi làm đồng, mấy đứa trẻ con xách chiếc giỏ tre theo cha mẹ đi bắt ốc. Đến trưa là có cả một giỏ ốc mang về.

Mắm chưng – Hương vị đậm đà, nét ẩm thực truyền thống Nam Bộ

Mắm – món đặc sản không thể thiếu trong ẩm thực Nam Bộ, gắn liền với cuộc sống người dân miền sông nước. Từ mắm cá linh, cá sặc, cá lóc cho đến cá lưỡi trâu, mỗi loại mắm đều mang một hương vị riêng biệt, góp phần tạo nên bức tranh ẩm thực phong phú của vùng đất này. Trong số các món chế biến từ mắm, mắm chưng nổi bật như một món ăn dân dã, vừa dễ làm, vừa đậm đà, “hao cơm” trong bữa cơm gia đình Nam Bộ.

Ốc đá – Món ngon mùa mưa, hương vị núi rừng khó quên

Khi những cơn mưa đầu mùa trút xuống núi rừng, cũng là lúc người dân bản địa bắt đầu chuyến hành trình tìm bắt một đặc sản hiếm có: ốc đá. Loài ốc nhỏ bé này không chỉ là món ăn dân dã gắn liền với đời sống của người miền núi, mà còn mang trong mình hương vị đặc trưng của thiên nhiên hoang dã – một trải nghiệm ẩm thực khó quên đối với bất kỳ ai từng nếm thử.

Món ngon mùa nước nổi: Cá Linh miền Tây

Cá linh - loài cá được coi là món ngon mùa nước nổi miền Tây. Cá linh cũng trở thành đặc sản, một phần tinh túy trong văn hóa ẩm thực phong phú của đồng bằng châu thổ.

Bánh khúc Phú Thọ

“Xôi lạc bánh khúc đây” là tiếng rao đã quá quen thuộc với mọi người dân Hà Nội khi sáng sớm hoặc lúc đêm về. Bánh khúc là lựa chọn cho bữa sáng đủ năng lượng, bữa khuya ấm lòng. Nếu muốn, bạn hoàn toàn có thể học cách làm bánh khúc truyền thống của người dân Phú Thọ theo cách sau đây:

Lẩu mắm U Minh – đặc sản ẩm thực đất Mũi Cà Mau

Đặt chân đến Cà Mau – miền đất cuối trời Nam, người ta thường nhắc ngay đến cá lóc nướng trui, cua Cà Mau. Nhưng sẽ thật thiếu sót nếu chưa một lần thưởng thức lẩu mắm U Minh, món ăn được xem là linh hồn của ẩm thực đất Mũi.

Bánh hỏi lòng heo đặc sản Phú Yên

Bánh hỏi lòng heo là một món ăn sáng đã quá đỗi quen thuộc ở nhiều địa phương trên khắp cả nước. Món bánh hỏi có giá bình dân được nhiều người dân ưa thích, tuy nhiên ít ai biết được rằng món ăn này lại là một đặc sản của tỉnh Phú Yên.

Chả cá Hà Nội – Hương vị tinh túy của người dân phố cổ

Chả cá – món ăn tưởng như bình dị lại mang trong mình tinh hoa ẩm thực của nhiều vùng miền. Mỗi miếng chả cá dai mềm, dậy mùi thì là, ngọt béo từ cá và mỡ heo là kết quả của sự khéo léo trong chế biến, sự tinh tế trong lựa chọn nguyên liệu. Đặc biệt ở Hà Nội, chả cá không chỉ là món ăn, mà còn là một phần ký ức, một lát cắt văn hóa không thể thiếu trên mâm cơm người Việt.
Top