
Quang cảnh Điện Biên Phủ
Điện Biên là một tỉnh miền núi, biên giới Tây Bắc của Tổ quốc, có diện tích 9.562,9 km2. Địa hình chia cắt, nhiều sông suối, đồi núi, có độ dốc lớn. Là tỉnh có chung đường biên giới với 2 quốc gia: Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào (dài 360 km) và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (dài 40,861 km).

Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954
Trên tuyến biên giới Việt - Lào, ngoài cửa khẩu Quốc tế Tây Trang - Pang Hốc còn có cửa khẩu chính Huổi Puốc - Na Son và cửa khẩu phụ Si Pa Phìn - Huổi Lả. Tuyến biên giới Việt - Trung có lối mở A Pa Chải - Long Phú. Đặc biệt, cửa khẩu Quốc tế Tây Trang từ lâu đã là cửa khẩu quan trọng của vùng Tây Bắc. Đây là điều kiện và cơ hội rất lớn để Điện Biên đẩy mạnh thương mại, du lịch quốc tế và tiến tới xây dựng khu vực này thành địa bàn trung chuyển chính trên tuyến đường xuyên Á phía Bắc, nối liền vùng Tây Bắc - Việt Nam với khu vực Bắc Lào, Tây Nam - Trung Quốc và Đông Bắc Mianma.

Quang cảnh Điện Biên Phủ
Điện Biên cách Thủ đô Hà Nội 500km theo trục quốc lộ 6, có cảng Hàng không Điện Biên - Hà Nội với tần xuất 02 chuyến bay/ngày và hiện đã được Chính phủ cho phép mở đường bay quốc tế tiểu vùng. Tỉnh có 10 đơn vị hành chính, gồm 01 thành phố, 01 thị xã và 08 huyện; với 130 xã, phường, thị trấn.
Dân số trung bình tỉnh Điện Biên gần 550 nghìn người; gồm 19 dân tộc, trong đó: Dân tộc Thái chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 37,99%, dân tộc Mông chiếm 34,8%, dân tộc Kinh chiếm 18,42%, dân tộc Khơ Mú 3,3%, còn lại là các dân tộc khác như Dao, Hà Nhì, Hoa, Kháng... Mỗi dân tộc có những nét riêng về ngôn ngữ, phong tục tập quán, văn hóa… tạo thành bức tranh đa sắc màu cho nền văn hóa Điện Biên.
Điện Biên là tỉnh có vị trí quan trọng về quốc phòng - an ninh, là đầu mối giao thông quan trọng giữa khu vực các tỉnh Tây Bắc, Việt Nam với các tỉnh Bắc Lào và Vân Nam (Trung Quốc).
Điện Biên cũng là tỉnh giàu tiềm năng du lịch, quần thể di tích lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ gồm: Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, Đồi A1, Sở chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Đồi Him Lam, Đường kéo pháo...là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá để phát triển du lịch.

Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954
Điện Biên còn có nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú với quang cảnh rừng núi, hệ thống hang động, nguồn nước khoáng nóng và hồ nước trải khắp nơi góp phần làm đa dạng nguồn tài nguyên du lịch như: Rừng nguyên sinh Mường Nhé; các hang động tại Pa Thơm (Điện Biên), Thẩm Púa (Tuần Giáo); các suối khoáng nóng Hua Pe, U Va; các hồ Pá Khoang, Pe Luông...
Hiện toàn tỉnh Điện Biên có trên 220 cơ sở lưu trú du lịch với gần 3.000 phòng, khoảng hơn 5.300 giường… và 11 bản văn hóa du lịch; 6 homestay, 14 điểm vui chơi, dã ngoại có khả năng phục vụ cùng lúc 85.000 lượt khách; có hơn 120 nhà hàng có quy mô phục vụ cùng lúc từ 100 đến 1.300 khách.
Đến với Điện Biên, du khách sẽ được tham quan di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ ghi dấu chiến dịch 56 ngày đêm “Khoét núi ngủ hầm, mưa dầm cơm vắt” để làm nên chiến thắng “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Tác giả và du khách thăm các di tích lịch sử Điện Biên
Do ảnh hưởng của các hoạt động kiến tạo nên địa hình của Điện Biên rất phức tạp, chủ yếu là đồi núi dốc, hiểm trở và chia cắt mạnh. Được cấu tạo bởi những dãy núi chạy dài theo hướng Tây Bắc - Đông Nam với độ cao biến đổi từ 200m đến hơn 1.800m. Địa hình thấp dần từ Bắc xuống Nam và nghiêng dần từ Tây sang Đông. Ở phía Bắc có các điểm cao 1.085m, 1.162 m và 1.856 m (thuộc huyện Mường Nhé), cao nhất là đỉnh Pu Đen Đinh cao 1.886m. Ở phía Tây có các điểm cao 1.127m, 1.649m, 1.860m và dãy điểm cao Mường Phăng kéo xuống Tuần Giáo. Xen lẫn các dãy núi cao là các thung lũng, sông suối nhỏ hẹp và dốc. Trong đó, đáng kể có thung lũng Mường Thanh rộng hơn 150km2, là cánh đồng lớn, nổi tiếng nhất của tỉnh và toàn vùng Tây Bắc. Núi bị bào mòn mạnh tạo nên những cao nguyên khá rộng như cao nguyên A Pa Chải (huyện Mường Nhé), cao nguyên Tả Phình (huyện Tủa Chùa). Ngoài ra còn có các dạng địa hình thung lũng, sông suối, thềm bãi bồi, nón phóng vật, sườn tích, hang động,... phân bố rộng khắp trên địa bàn, nhưng diện tích nhỏ.

Quang cảnh Điện Biên Phủ
Điện Biên có khí hậu nhiệt đới gió mùa núi cao, mùa Đông tương đối lạnh và ít mưa; mùa hạ nóng, mưa nhiều với các đặc tính diễn biến thất thường, phân hoá đa dạng, chịu ảnh hưởng của gió tây khô và nóng. Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 21o – 23oC, nhiệt độ trung bình thấp nhất thường vào tháng 12 đến tháng 2 năm sau (từ 14o – 18oC), các tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất từ tháng 4 - 9 (25oC) - Chỉ xảy ra các khu vực có độ cao thấp hơn 500m. Lượng mưa hàng năm trung bình từ 1.300 - 2.000mm, thường tập trung theo mùa, mùa khô kéo dài từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau.
Điện Biên nằm ở khu vực đầu nguồn 3 con sông lớn của cả nước là: Sông Đà, sông Mã và sông Mê Kông. Trong đó: Sông Đà ở phía Bắc tỉnh (giáp với tỉnh Lai Châu) bắt nguồn từ Vân Nam (Trung Quốc) qua Mường Tè (tỉnh Lai Châu) - thị xã Mường Lay - Tuần Giáo rồi chảy về tỉnh Sơn La. Sông Đà (trên địa bàn Điện Biên có các phụ lưu chính là Nậm Ma, Nậm Bum, Nậm Pụ, Nậm Mức...) với tổng diện tích lưu vực khoảng 5.300km2, chiếm 55% diện tích tự nhiên của tỉnh; chảy qua các huyện: Mường Nhé, Mường Chà, Tủa Chùa, Tuần Giáo và thị xã Mường Lay.
Hệ thống sông Mã có các phụ lưu chính là sông Nậm Khoai (huyện Tuần Giáo) và sông Nậm Mạ (huyện Điện Biên) với diện tích lưu vực 2.550km2. Đây là hệ thống sông lớn thứ hai của tỉnh.
Hệ thống sông Mê Kông có diện tích lưu vực là 1.650km2 với các nhánh chính là sông Nậm Rốm, Nậm Núa. Sông Nậm Rốm bắt nguồn từ Bắc huyện Điện Biên qua thành phố Điện Biên Phủ - Pa Thơm (huyện Điện Biên) rồi chảy sang Lào. Sông Nậm Núa bắt nguồn từ Mường Nhà chảy theo hướng Nam - Bắc sau đó chuyển sang hướng Đông - Tây và gặp sông Nậm Rốm ở lòng chảo Điện Biên rồi chảy sang Lào.

Tác giả và du khách thăm các di tích lịch sử Điện Biên
Sông suối ở Điện Biên nhiều, nguồn nước tương đối dồi dào. Nguồn tài nguyên nước mặt của Điện Biên rất phong phú với hơn 10 hồ và hơn 1.000 sông, suối lớn nhỏ phân bố tương đối đồng đều.
Nguồn nước ngầm của tỉnh Điện Biên được tập trung chủ yếu ở các thung lũng lớn như huyện Điện Biên, Tuần Giáo, Tủa Chùa. Các thung lũng này có trữ lượng nước ngầm khá lớn và hình thành túi đựng nước ở độ sâu từ 20 đến 200m.
Là tỉnh miền núi nên Điện Biên có tiềm năng lớn về rừng. Toàn tỉnh có 350.854,79 ha đất lâm nghiệp có rừng (chiếm 48,46% diện tích đất nông nghiệp của tỉnh).
Du khách đến Điện Biên ngoài mục đích du lịch về nguồn còn có ý nghĩa là chuyến du lịch sinh thái. Nơi đây như một Hạ Long thu nhỏ. Những đảo nhỏ với hệ sinh thái phong phú, nằm xen nhau giữa lòng hồ mênh mông nước với tổng diện tích hơn 2 nghìn ha. Du khách khi đến đây được thỏa sức hòa mình với thiên nhiên, với sự thơ mộng của hồ và sự hùng vỹ của rừng trên đảo và trên những cánh rừng nguyên sinh bao quanh hồ. Nhất là khi nơi đây có thêm Đảo hoa. Mùa xuân, khu du lịch sinh thái Pá Khoang được tô điểm bởi hoa anh đào - loài hoa đặc trưng của đất nước Nhật Bản rất đẹp và quyến rũ.

Hoa anh đào trên đất Điện Biên
Cũng bởi lẽ đó mà Điện Biên đã khai thác triệt để ưu thế từ Đảo hoa xinh đẹp này để tổ chức sự kiện hoa anh đào hàng năm và đã đem lại những thành công nhất định trong phát triển du lịch của địa phương.
Mới đây, Điện Biên còn có thêm 2 mô hình du lịch cộng đồng mới hình thành. Một ở xã Mường Phăng, một ở xã Thanh Luông huyện Điện Biên. Du khách có thể được cùng ăn, ở, tham gia sinh hoạt trải nghiệm tại cộng đồng, hòa mình với những câu hát, điệu múa qua các tiết mục dân ca, dân vũ độc đáo truyền thống của các dân tộc. Đây thực sự là điểm nhấn đối với du khách. Những "ca sĩ", "diễn viên" tươi tắn, rực rỡ trên sân khấu đều là những người dân lao động quanh năm chân lấm, tay bùn, bận rộn với công việc trên nương, dưới ruộng. Đây chính là hướng đi giúp cho địa phương phát triển du lịch bền vững.
Du lịch cộng đồng ở Điện Biên còn thu hút khách và phát triển thông qua nghề dệt thổ cẩm. Hoạt động này đã ít nhiều giúp du khách hiểu thêm về bản sắc văn hóa các dân tộc của Điện Biên. Qua đây, khách du lịch còn có thể tìm mua được những món quà lưu niệm đặc trưng của Điện Biên, do người dân tự làm như: Khăn piêu, túi xách, chăn ga, váy áo bằng thổ cẩm.
Đến với Điện Biên, với những chốn thiêng liêng này, dù vào ngày lễ, ngày Tết hay ngày thường, du khách sẽ cảm nhận sự thanh tịnh, yên bình và thư thái đến lạ kỳ.
Buổi tối, trong cái se se lạnh của vùng cao biên giới Tây Bắc, không gì thú vị hơn ngồi trong phòng trà, ăn hạt dẻ nướng, thưởng thức trà cung đình và nghe những bản nhạc dân ca Tây Bắc say đắm lòng người…
Đào Quốc Thịnh