banner 728x90

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên được khôi phục mạnh mẽ sau chiến tranh

15/06/2024 Lượt xem: 2449

Qua kết quả khảo sát cuối năm 1995 ở một làng cổ ven đô (nơi chịu ảnh hưởng khá mạnh mẽ của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa) là làng Triều Khúc, huyện Thanh Trì, ngoại thành Hà Nội cũng rất đáng lưu ý: 84,4% người tin có linh hồn, 35,5% tin có ma. Khi được hỏi về các hành vi tín ngưỡng, có tới 95,5% gia đình quan tâm đến hướng để mồ mả, rồi sau đó mới tham gia vào các hành vi khác: chọn giờ tốt, xấu (88,8%), xem chân gà (60%), xem tướng (22,2%), hầu đồng (2,2%)…

Trong gia đình, nếu như chỉ 8,9% gia đình có bàn thờ Mẫu, 16% có cây hương thờ Thổ thần, 31,1% có riêng bàn thờ Phật, 40,2% có bàn thờ Cô Tổ, ông Hoàng thì có tới 92% gia đình có bàn thờ tổ tiên (8% còn lại đều là các gia đình trẻ mới thành lập, chỉ có bàn thờ Thổ công, vẫn thờ tổ tiên bên nhà bố mẹ). Trên 60% gia đình thờ tổ tiên bốn đời, 33% gia đình thờ năm đời, cá biệt có một số gia đình thờ sáu đời. Với các gia đình có bàn thờ tổ tiên thì 47% nhà ngày nào cũng thắp hương, còn 53% chỉ thắp vào ngày tết, giỗ và các ngày sóc, vọng, về nguyên nhân thờ cúng tổ tiên, 100% thống nhất đưa ra ba lý do: nhớ ơn cội nguồn; mong tổ tiên che chở phù hộ và giáo dục truyền thống gia đình cho con cháu. Còn về vấn đề xây dựng nhà thờ họ và tôn tạo mồ mả tổ tiên, chỉ có 4% cho rằng không cần thiết còn 96% cho rằng việc ấy rất cần.

Qua những số liệu kể trên, chúng ta có thể đưa ra một vài nhận xét ban đầu khái quát so với các tôn giáo tín ngưỡng khác, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên nếu có bị mai một ít nhiều trong chiến tranh thì hiện nay đang được nhanh chóng phục hồi mạnh mẽ trên diện lớn toàn quốc. Lý do cơ bản nhất cho sự phục hồi này là nội dung đạo lý tốt đẹp của tín ngưỡng. Nó đã và đang đóng vai trò quan trọng thúc đẩy con người phát huy những giá trị nhân văn tốt đẹp của dân tộc cho cuộc sống mới: thái độ trân trọng đối với truyền thống, đối với gia đình, với dân tộc. Những giá trị nhân văn truyền thống này là nền tảng quan trọng cho việc tiếp nhận các tinh hoa văn hóa nhân loại, trong quá trình con người Việt Nam hòa nhập với thế giới.

Ban Nghiên cứu Tôn giáo

 

Tags:

Bài viết khác

Phong tục cúng giỗ đầu trong văn hóa của người Việt

Giỗ đầu còn gọi là Lễ tiểu tường, là ngày giỗ đầu tiên, tổ chức sau ngày người mất đúng một năm. Đây cũng chính là một nét văn hóa đặc trưng của người Việt từ xa xưa cho đến hiện nay.

Sự khác biệt trong phong tục thờ cúng giữa người Hoa với người Việt

Dù chịu ảnh hưởng bởi lối sống của người Việt nhưng người Hoa vẫn giữ được những phong tục riêng, đặc biệt là phong tục thờ cúng. Chính việc giữ gìn phong tục này đã tạo nên sự khác biệt độc đáo giữa người Việt và người Hoa, góp phần làm đa dạng bản sắc văn hóa của các dân tộc.

Hình tượng chim hạc trong đời sống tâm linh người Việt

Chim Hạc với hình ảnh nhẹ nhàng, tinh tế uyển chuyển là biểu trưng cho điềm lành, thanh cao thoát tục, trường thọ và hạnh phúc. Người dân dùng hình tượng Hạc để biểu thị mong ước ấm êm, gia đình vui vẻ.

Vai trò của bản hội trong tín ngưỡng thờ Mẫu

Bản hội chính là một loại hình cộng đồng tôn giáo, tín ngưỡng. Cộng đồng này được cố kết với nhau bởi có cùng niềm tin vào sự độ trì của các vị thần trong tín ngưỡng thờ Mẫu và có chung một đồng thầy với những năng lực đặc biệt. Những phân tích lý thuyết về mối quan hệ giữa cộng đồng và di sản văn hóa đã chỉ ra vai trò chủ thể sáng tạo, thực hành, bảo vệ và trao truyền di sản của cộng đồng. Không có cộng đồng ắt sẽ không có di sản.

Tứ Phủ Thánh Cô trong tín ngưỡng thờ Mẫu

Tứ Phủ Thánh Cô gồm Thập Nhị Thánh Cô (Mười hai cô). Trong Đạo Mẫu, Tứ Phủ Thánh Cô đứng sau Ngũ Vị Tôn Ông, Tứ Phủ Chầu bà, Tứ Phủ Quan Hoàng, đứng trên Tứ Phủ Thánh Cậu.

Tục thờ cúng bà Mụ trong tín ngưỡng người Việt

Lễ cúng Mụ thịnh hành trong một số dân tộc châu Á trong đó có dân tộc Việt, và thường được tổ chức vào những thời điểm khi đứa trẻ mới sinh được 3 ngày (ngày đầy cữ), 1 tháng (ngày đầy tháng) và 1 năm (ngày thôi nôi).

Hành lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu

Cũng như các tôn giáo, tín ngưỡng khác, tín ngưỡng thờ Mẫu cũng có những nguyên tắc nhất định trong việc hành lễ. Hành lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu là hệ thống những hành vi, động tác nhằm biểu hiện sự tôn kính của con người với thần linh, phản ánh những ước mơ chính đáng của con người trước cuộc sống mà bản thân họ chưa có khả năng thực hiện.

Tứ Phủ Thánh Cậu trong tín ngưỡng thờ Mẫu

Tứ Phủ Thánh Cậu gồm có 12 Thánh Cậu, là các hình tượng nam thiếu niên, nhanh nhẹn, xông xáo, mạnh mẽ, hiếu động và thường là hầu cận của một vị thánh quan trong Tứ Phủ Quan Hoàng.
Top