Lễ tế Âm Hồn là một lễ tế truyền thống tốt đẹp của Việt Nam đã từng diễn ra trong lịch sử, đặc biệt là dưới thời nhà Nguyễn ở Huế, đề cao những giá trị nhân văn, chủ yếu là hình thức gắn kết giữa con người với thế giới tự nhiên; nhằm tưởng nhớ những người đã ngã xuống trong sự kiện Thất thủ Kinh đô năm 1885.
Không gian đàn tế Âm hồn được bố trí trang trọng
Theo sách Đại Nam thực lục, ngày 23/5/1885, kinh thành Huế thất thủ trước sự tấn công của quân Pháp, hàng nghìn quan quân và dân chúng chết trong cảnh binh đao hỗn loạn. Năm 1894, vua Thành Thái cho xây đàn Âm Hồn và hàng năm vào ngày 23/5 âm lịch, triều đình cử hành lễ tế.
Người sướng lễ đọc chúc văn hồi tưởng về ngày Kinh đô Huế thất thủ và sự ra đời của đàn Âm hồn.
Việc tổ chức Lễ tế Âm Hồn không chỉ thể hiện sự tôn trọng lễ nghi, đạo lý dân tộc và hợp lòng dân, mà còn là dịp nhắc nhở về một bài học lịch sử của đất nước với ý nghĩa đề cao nghĩa cử cao đẹp trong nhận thức, hành động cho các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Truyền thống quý báu đó là cội nguồn, sức mạnh đoàn kết tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam nói chung, nhân dân Thừa Thiên Huế nói riêng.
Hàng năm cứ đến ngày 23/5 âm lịch, người dân ở Huế tổ chức cúng âm hồn tại đàn Âm Hồn và các miếu âm hồn nằm trong khu vực thành nội Huế. Ðây là một nghi lễ cầu cho các vong hồn được siêu thoát. Nghi lễ này là một sinh hoạt tâm linh, đồng thời cũng là nét văn hóa đẹp, đầy tính nhân văn của người dân Huế.
Những vật phẩm gồm tam sanh (trâu, dê, lợn), nhang đèn, trái cây... được bày biện trang trọng
Lễ tế Âm hồn được phục dựng theo nghi thức của triều đình, được ghi lại trên Châu bản dưới thời vua Thành Thái, gồm các nghi thức: Lễ Quán tẩy; Lễ Thướng hương; Lễ Sơ hiến tửu (dâng rượu lần đầu); Lễ Đọc chúc; Lễ Hành á hiến (dâng rượu lần thứ hai); Lễ Chung hiến (dâng rượu lần thứ ba); Lễ Dâng trà; Lễ Hóa văn tế...
Một người trong ban tế rót nước chè vào các ly trên mâm cỗ. Người Huế quan niệm, xưa kia người dân chạy giặc rất khát nên mâm cỗ phải có nước chè sẵn để cho các oan hồn uống.
Trong mâm cỗ thường bày biện nhiều món ăn dân dã
Đội nhã nhã cung đình tham gia tế lễ.
Ban Nghiên cứu Văn hóa